Düşünce ve Öğrenme Sistematiği Üzerine, Bakış Açılarını Değiştirebilen Bir Örnek.

hepimizin düşünce tarzı genel olarak lineer yani dogrusaldır.dünyayı algılamamızdan hayat tarzımıza , aldığımız kararlara , çevremize bakışımıza ve insanların davranışları ile ilgili algılarımıza hep bu doğrusallık yön verir.yani  1+1+1+1= 4 dür  gibi düşünürüz. kaç parça varsa birleşen o sonuçta o kadardır , tıpkı sayıların toplanması gibi..oysa dışarıdaki olaylar ve hayat ise tam tersini söyler..yani  4 adımlık bir işlemler ,davranışlar zincirinin sonucu 4 degil bazen 5-8- 15 olaiblir.çünki  dışarıdaki yaşam ve hayat  , doğrusal olarak degil , birbirini güçlendiren yada tam tersi birbirini zayıflatan yada dengeleyen sistemler den oluşmaktadır.bu kitapta bu açıdan olaylara , sonuçlara , insan davranışlarına hatta şirketlerin ve işletmelerin döngülerine bakarak doğru algı oluşturma ve böylece daha  isabetli ve uzun vadeli kararlar alabilmeyi sağlamak amaçlanıyor.

 bu bakış açısının  beşinci disiplin yasaları olarak formüle edilmiş hali aşagıdaki gibidir;

  Beşinci Disiplin Yasaları

       1. Bugünün problemleri, dünün çözümlerinden kaynaklanır.

       2. Ne kadar sıkı yüklenirseniz, sistem de o kadar sıkılıkla geriye itecektir.

       3. Davranış, kötü sonuçlardan önce iyi sonuçlar doğurur.

       4. Bir sorundan kolay çıkış, normal olarak o soruna tekrar geri götürecektir.

       5. Tedavi, hastalıklardan kötü olabilir.

       6. Daha hızlı, daha yavaştır.

       7. Neden ve sonuç, zaman ve neticede birbiri ile ilintili değildir.

       8. Küçük değişiklikler, büyük sonuçlar üretebilir. Ancak en yüksek kaldıraç gücüne sahip olanar, çoğu kez en az gözle görülür olanlardır.

       9. Bir fili ikiye bölmekle iki küçük fil elde edilmez.

       10. Kabahat yükleme diye bir şey yoktur.

b. Kişisel Hakimiyet

c. Zihni Modeller

ç. Paylaşılan görme gücünün oluşturulması (Vizyon)

d. Takım halinde öğrenme

2. BEŞİNCİ DİSİPLİN NEDİR?

Beş disiplinin bir arada gelişmesi hayati önem taşır. Bu zor bir iştir. İşte bu nedenle “SİSTEM DÜŞÜNCESİ” beşinci disiplindir.

Sistem düşüncesi öbür disiplinlerin her birini güçlendirerek bize bütünün parçalarının toplamından daha fazlası olduğunu sürekli olarak hatırlatır.

Paylaşılan vizyon; uzun döneme bağlanmayı teşvik eder.

Zihni modeller; dünyaya bakış yollarımızdaki yetersizlikleri ortaya çıkarabilmemiz için gerekli açıklığı sağlar.

Takım halinde öğrenme; insan gruplarının bireysel perspektiflerin ötesinde yatan büyük resmi görebilme becerilerini geliştirir.

Kişisel hakimiyet; eylemlerimizin dünyamızı nasıl etkilediğini, sürekli olarak öğrenmeye yönelik kişisel motivasyonumuzu teşvik eder.

Sistem düşüncesi; organizasyonunun merkezinde bir zihniyet değişikliği yatar. Kendimizi dünyadan ayrı olarak görmekten, dünyayla bağlantılı olarak görmeye, problemlerimizi dışardan bir başkasının veya başka bir şeyin yol açtığı problemler olarak görmekten; kendi eylemlerimizin, yaşadığımız problemleri nasıl yarattığını görmeye yönelen bir zihniyet değişikliğidir.

3. Yazar, büyük davaların çözümlerinin kamu alanında yapılamayacağını belirterek, iş dünyasında yeni organizasyon tiplerini inşa edebileceğini belirtmektedir. Merkezci olmayan, hiyararşiye dayanmayan bu organizasyonlar, başarıya olduğu kadar çalışanlarının refahına ve yetişmesine adamaktadır. Bu organizasyonlarda kamu sektöründe görülmeyen bir yenileştirme bağlılığı ve kapasitesini paylaştığı görülmektedir.

Yeni organizasyonların en önemli boyutlarından biri öğrenme yetersizlikleridir. Yedi adet öğrenme yetersizliği bulunmaktadır.

a. “Pozisyonum neyse ben oyum”, herkes kendi pozisyonu üzerinde yoğunlaşmakta, çevreyi görmemekte.

b. “Düşman Dışarıda” her zaman suçu üstüne atacak bir dış ajan bulmak.

c. “Sorumluluk üstlenme kuruntusu (İllusion)” problemleri bunalıma dönüşmeden çözmek gerekir.

ç. “Olaylara Takılıp Kalma” olaylar üzerinde yoğunlaşarak olayı meydana gelmeden önce tahmin etmek.

d. “Haşlanmış Kurbağa Misali” yavaş tedrici değişmelere tepki olamaz.

e. “Tecrübeyle öğrenme hayali” araştırma geliştirme ile öğrenmek gerekir.

f. “Yönetici Takım Miti” kollektif öğrenmeyle aşılır.

5. SİSTEM DÜŞÜNCESİ :

Beş öğrenme; disiplinin kavramsal temel taşıdır. Sistem düşüncesinde doğrusal düşünmenin yerine, dairesel düşünme ve bir küme yaratma yer almıştır. Bunun yanında geri besleme de çok önemlidir.

– Doğrusal sebep-sonuç zincirlerinden çok karşılıklı ilişkileri kavramak

– Anlık resimlerden çok değişim süreçlerini kavramak

İki türlü geri besleme vardır : Pekiştirici geri besleme büyümenin motorudur. Dengeleyici geri besleme ise amaca yönelik faaliyette bulunur.

6. SIKINTIYI BAŞKA TARAFA TAŞIMA :

Temelde yatan problemleri insanların hedef alması zordur. Çünkü ya karanlıktır, ya da yüzleşilmesi maliyetlidir. Bu nedenle kişiler problemlerinin sıkıntısını başka çözümlere kaydırırlar. Bunlar iyi niyetle aktarılan ve çok verimli gözüken daha kolay çözümler olur. Bu çözümler başlangıçta iyileşmeler yaratır. Ancak, temel sorun hiç değişmeden kalır. Bu problem gittikçe kötüleşir. Bu arada sistem temeldeki sorunu çözmek için sahip bulunduğu yetenekleri de kaybeder.

7. ÖĞRENEN ORGANİZASYONUN RUHU :

Organizasyonlar sadece öğrenen bireyler aracılığı ile öğrenilir. Bireysel öğrenme, organizasyonun öğrenmesini garanti etmez. Ancak bireysel öğrenme olmadan da örgütsel öğrenme meydana gelmez. Araştırma-geliştirme, şirket yönetimi veya işin bir başka yönü olsun, etkin güç insandır. İnsanlar büyüme ve teknolojik gelişme amaçları için yeterince motive edilmemişlerse, o zaman büyüme de, üretkenlik artışı da teknolojik gelişme de olmayacaktır.

8. Yöneticilerin temel ödevi, insanlara iyi bir yaşam sürmeleri için buna imkan veren koşulları yaratmaktadır:

Hayatın yüksek erdemleri ile ekonomik başarı arasında biri olursa öbürü olmaz türünden bir temel ilişki yoktur. Gerçekle, hayatın yüksek erdemlerini ne kadar çok uygularsak, o ölçüde ekonomik başarıya ulaşabiliriz.

9. KİŞİSEL USTALIK DİSİPLİNİ :

Kişisel ustalık duygusunu geliştirmeye başlamanın yolu disiplin, pratikler ve prensiplerle mümkündür. Bir kişinin sürekli pratik usta bir sanatçı olması gibi, aşağıda belirtilen prensipler de kişisel ustalığı sürekli olarak geliştirmenin temelini oluşturur.

a. Kişisel vizyon :

(1) Çoğu yetişkinde gerçek vizyon duygusu pek yoktur.Amaçlar ve hedefler vizyon değildir.

(2) Azalan vizyonun daha ince, daha karmaşık biçimi “dikkati sonuç üzerinde değil, araçlar üzerinde toplamaktır”

(3) İkincil hedefler üzerinde değilde en sonunda ulaşılacak asli istekler üzerinde yoğunlaşmak kişisel ustalığın bir köşe taşıdır.

(4) Gerçek vizyon, amaç fikrinden soyutlanarak kavranamaz

(5) Vizyon çoğu kez rekabetle karıştırılır.

(6) Vizyon göreceli, subjektif değil, aslidir.

(7) Vizyon;maddi, kişisel, hizmet cepheleri olan çok cepheli bir olgudur.

b. Yaratıcı gerilimi koruma :

c. Gerçeğe bağlılık.

ç. Akılla sezginin birbirine kaynaştırılması.

d. Şefkat.

e. Bütüne bağlılık.

f. Dünya ile bağlantılı oluşumu görmek.

SONUÇ :

A. KİTABIN ANA FİKRİ :

Organizasyonların yenileştirilmesi.

B. KİTABIN HAKKINDA GENEL DEĞERLENDİRME VE TEKLİFLER :

Kitap işletmelerde yöneticilik pozisyonunda bulunan  karar alıcıların mutlaka konsantre bir şekilde okuması gerken bir kaynak kitap özelliğinde..ana iskeleti ögrenen organizasyon yada şirket yada yapı olarak oluşturulmuş olsada bence bütün kişisel hayat ve ilişkilerde de bu disiplin uygulanabilir.özellikle sonuçların nedenlerden bağımsız olduğu  çünki başlangıçların nedenlerle yapılsa bile sürece etki eden birçok gizli yada açık dış ve içsel faktörlerin bulunabilecegini anlıyoruz.ayrıca  sonuç diye birşeyin aslında devam eden bir sürecin adımı olduğu, dolayısıyla bu sistem olarak tanımlanan bu çemberi doğru  okuyabilirseniz müdahaleler ile çemberin akışını değiştirebileceginizi gösteriyor…